NASA beslút: bedriuw fan Bezos mei ek moannelâner leverje

Foto: Wikipedia/LunchboxLarry – CC BY 2.0

Blue Origin, it romtefeartbedriuw fan techmiljardêr Jeff Bezos, sil ien fan de romtereauwen bouwe dêr’t astronauten oer in jiermannich mei op ’e moanne lânje sille. Dat hat de Amerikaanske romtefeartorganisaasje NASA buorkundich makke. De lâner is ornearre foar de Artemis V-moannemisje, no pland foar 2029.

It is de twadde moannelâner dy’t foar NASA’s nije moanneprojekt ûntwikkele wurdt. It romteskip foar de earste twa lâningen yn it programma (Artemis III en IV) wie al yn 2021 selektearre. By de misjes sille astronauten op ’e moanne delstrike yn in fariant fan Starship fan SpaceX. Dat der twa moannelâners komme, hat te krijen mei protesten fan oare romtefeartbedriuwen tsjin de kar foar Starship. Blue Origin en Dynetics fûnen dat NASA harren útstellen net goed beoardiele hie.

Dy protesten waarden troch de Amerikaanske rekkenkeamer GAO en in federale rjochtbank ôfwiisd, mar troch in amendemint fan de senator foar de steat Washington (dêr’t Blue Origin fêstige is) krige NASA dochs de opdracht om de kompetysje te oer te dwaan en in twadde lâner te selektearjen. Dêr binne miljarden dollars ekstra foar útlutsen. Der wie krityk fan ûnder oaren de Demokratyske senator Bernie Sanders, dy’t it amendemint in “miljardeôfkeapsom foar Bezos” neamde.

SpaceX Starship (ôfbylding: SpaceX)

Foar de nije striid wie in oare kandidaat: in konsortium ûnder oanfiering fan Northrop Grumman, it bedriuw dat yn de sechstiger jierren de moannelâner foar de Apollomisjes boude. NASA fertelde op de parsekonferinsje freed net wêrom’t foar Blue Origin keazen is en ferwiisde nei dokuminten dy’t meikoarten publisearre wurde. Blue Origin wurket by de ûntwikkeling fan syn Blue Moon Lunar Lander mei oare bedriuwen gear: Lockheed Martin, Draper, Boeing, Astrobotic en Honeybee Robotics.

Lockheed Martin en Draper wiene ek al behelle by in earder ûntwerp dat in techbedriuw mei Blue Origin makke, mar dat yn 2021 de seleksje net helle. Der komme twa ferzjes fan de Blue Moon Lunar Lander. De earste kin astronauten neffens in wurdfierder nei alle plakken op de moanne bringe. In twadde ferzje kin tweintich oant tritich ton fracht ferfiere. De lanners fan Blue Origin brûke LOx-LH2 (floeibere soerstof en floeibere wetterstof) as brânje. Dat is effisjinter as alternativen dy’t bygelyks foar de Apollo-misjes en de nije Orion-module brûkt wurde, mar lestiger om foar langere tiid op te slaan. Dat ien fan de útdagingen foar it bedriuw fan Bezos wurdt om dêr de kommende jierren in wurkbere útkomst foar te finen.

---

Faaks ek nijsgjirrich

Marslanner kriget gjin enerzjy mear en nimt ôfskie Fjouwer op fiif nije auto’s yn Noarwegen binne elektrysk Undersyk nei geotechnyk om opwaarming ierde tsjin te gean Europeeske misje ûndersiket oft libben op moannen fan Jupiter mooglik is Fideoskiljen útkomst foar iensume pappegaaien