Slút Fryslân net ôf, meitsje ferbining!

Dútslân wol gjin ferbining en dan komt der gjin jild fan út Europa. Dus dan giet it feest net troch. Den Haach brûkt de Lelyline as swiethâlderke, sadat it liket dat der hjir ynvestearre wurd. Yn de túsken tiid wol húzen bouwe (want dat wie min as mear de ruil), mar ik ha der gjin betrouwen yn dat der der binnen 20 jier leit. Dy 3 miljard dy’t saneamt reservearre wie, stelt op it stuit ek al neat mear foar troch ynflaasje. En ek Prorail hat oan jûn it jild leaver foar oare projekten te brûken.

Oars as Arjen Dijkstra haw ik Fedde Schurer persoanlik kend, nammentlik as sjoernalist by de Friese Koerier. Ik kaam dêr yn 1966. Schurer wie doe al in pear jier net mear haadredakteur, mar hy kaam oant syn dea yn 1968 noch regelmjittich del “om in bakje kofje op de redaksje”. Hy woe dan ek wol graach mei nije redakteuren prate. Sa ek mei my. Fedde wie ek in boeiende sprekker. Bliid dat ik him meimakke haw.
Ik twivelje dêrtroch, dat se by de Fryske Beweging mei de Schurer-lêzing wol goed foar it ferstân hat wa’t Fedde Schurer eins krekt wie, en hoe’t er tocht. It wol my net heuge, dat der yn de Koerier dy’t wy thús fansels ek jierrenlang liezen, ea wat stien hat oer snelle ferbinings mei de Rânestêd. Miskien wolris, mar dan ris sa sydlings. De Koerier, sawol mei Schurer as syn opfolger Laurens ten Cate wienen tige bot foar ûntwikkeling yn Fryslân sels. Der hat op inisjatyf fan Ten Cate noch in hiele lange seary yn de krante stien dêroer.
Arjen Dijkstra ropt mei syn stik de suggestje op, as soe ûntwikkeling yn Fryslân sels allinnich mooglik wêze mei sa’n treinferbining. Hy hellet in tal foarbylden oan út it ferline, dy’t by neier ynsjen syn redenearring dochs ek wer net sa bot stypje. Ûntwikkeling fan de Fryske mooglikheden hawwe nea totaal ôfhongen fan goede ferbiningen oer wetter of lân mei Amsterdam. Dy hongen ôf fan it feit, dat der yn Fryslân sels foldwaande politike macht bestie. Dy ferbiningen dy wienen dan moai meinommen.
Dy Fryske macht bestie earder, yn de Republyk fan de Sân Feriene Provinsjes, en ek foar 1500. Mar it wie oer nei 1798. En nei 1815, doe’t it sintrale keninkryk der kaam, ek folslein en fataal. Yn stee fan alles yn in sintralistysk lân folslein ôfhingje litte te wollen fan sa’n treinferbining – dy’t ús ôfhinklikens perfoarst net lytser meitsje sil – hat it folle mear doel ús yn te setten foar it weromkrijen fan politike macht en eigen foech.

Arjen J Dijkstra jout hjir net echt in andert op myn stelling, mar keatst de bal werom. Yn it foarste plak is de macht dêr’t ik it oer haw, NET basearre op goede ferbinings mei de bûtenwrâld, mar op de POLITIKE WIL yn Fryslân sels. Jo moatte soks wolle, dat is de basiskondysje. Dy goede ferbinings binne dan wol moai meinommen.
Mar it giet der krekt om, dat dy politike wil by de Ried fan de Fryske Beweging hielendal ûntbrekt. Mooglik is der wolris in lid dat oars wol, mar ik haw der oant no ta net folle fan merkbite kind. En as der alris sa’n lûd klinkt, binne der altiten wol fan dy mastodonten dy’t wat begjinne te âljen oer “nasjonalisme”.
Politike macht en eigen foech wurde foar in wichtich part boud op in sosjaal-ekonomyske basis, skriuwt Arjen. Dat is ek wier, allinnich de Fryske Beweging docht dêroan oant no ta neat. En doe’t it der tidens myn aktiviteit yn de Ried al fan like te kommen, waard it – nettsjinsteande myn protest – in aksje fanút de Ried rjochting fakbeweging en bedriuwen om dochs foaral it Frysk te brûken. No, dat skeat op.
De lêste suggestje dy’t Arjen jout, is fansels hielendal wier. Mar hy moat dit dan net tsjin my sizze, want ik bin dêr wol fan oertsjûge. Sjoch nei wat ik allegearre destiids yn de Ljouwerter skreaun haw en sûnt tsien jier op facebook. Mar it soe benammen sein wurde moatte tsjin de hiele Ried fan de Fryske Beweging. Dy rjochtet de fokus by útstek op de (Fryske) taal en wat deromhinne. En mei dat eksklusyf tinken bedarje jo nearne.