Skilderij Kandinsky oan Joadske erfgenamten weromjûn

It skilderij ‘Bild mei Häusern’ fan de Russyske ekspresjonist Wassily Kandinsky (1866-1944) is weromjûn oan de erfgenamten fan it Joadske pear Lewenstein. It wurk hong oant no ta yn de fêste eksposysjeromte fan it Steedlik Museum yn Amsterdam, mar is ynpakt en oerdroegen oan de erven.

Wassily Kandinsky yn 1913 (boarne: Wikipedia – publyk domein)

“Hjoed begjint in nij haadstik yn ’e libbens fan de famylje Lewenstein nei jierren fan sykjen nei rjochtfeardigens, weardigens en respekt”, seit in adviseur fan de famylje, foar wa’t er it skilderij oannaam, yn in parseberjocht. Direkteur Rein Wolfs fan it Steedlik Museum neamt it “in ôfskie mei weemoed”. Mar it weromjaan fan it skilderij markearret neffens him ek “in wichtich momint yn de Nederlânske restitúsjepolityk”.

Oer it rjochtmittige eigendom fan ‘Bild mit Häusern’ hat jierrenlang skeel west tusken de famylje Lewenstein en de gemeente Amsterdam, dy’t it wurk yn 1940 fan de famylje kocht. It oaljeferveskilderij kaam yn 1923 yn besit fan de Lewensteins, dy’t eartiids in naaimasinefabryk op ’e Dam hie. Yn 1940 flechte it pear foar de nazys en ferkocht harren soan it skilderij oan de gemeente foar 160 gûne, in priis dy’t stikken leger wie as wat it skilderij op ’e merk wurdich wêze soe.

Dy ferkeap barde ûnder druk fan de nazys, neffens de erfgenamten. Al yn 2013 easken se dêrom dat it skilderij weromjûn wurde soe. Mar de Restitúsjekommisje, dy’t advizen oer nazyrôfkeunst útbringt, oardiele yn 2018 dat de gemeente it skilderij net hoegde ôf te stean. Dat waard yn desimber 2020 noch troch de rjochter ûnderskreaun.

Mar ôfrûne simmer besleat de gemeente Amsterdam om it wurk dochs oan de famylje werom te jaan. Dat beslút hie te krijen mei in kritysk rapport oer de wurkwize fan de Restitúsjekommisje. De gemeente woe in nij oardiel fan dy kommisje net ôfwachtsje en naam dêrop foarútrinnend in beslút. De gemeente skriuwt dat it weromjaan fan it skilderij ûnderdiel is fan it útgongspunt om rôfkeunst út de Twadde Wrâldoarloch oan de doetiidske eigners of harren erfgenamten werom te jaan. De erfgenamten hoopje dat it wurk ea wer yn in museum komt te hingjen, skriuwt Het Parool. De wearde fan it doek wurdt no op tweintich miljoen euro rûsd.