Jan Schokker: Moarnsfûgel

Kollum

Doe’t wy yn Nijhoarne te wenjen kamen, wie ik fan de earste dei ôf al fan doel om moarns ier en betiid derút om in ein troch de bosken en oer de bergen te rinnen. No ja, Kiekenbergen, in pear turven heech, mar foar my lykwols in col fan de earste kategory. Mar hoe giet soks? Ik siet noch fêstbakt yn in patroan fan putsjes en pibaboartsjen mei myn pakesizzers. As men mei pensjoen is, kin men net samar fan ’e iene dei op ’e oare libje, likemin as om alle tiisdeitemiddeis spontaanwei doelleas in ein om te fytsen. Soks kin pas as men mei goed fatsoen de put der echt út hat en it ferstân sa’n bytsje op nul komt te stean.

Earlik sein, ik ha altyd in gloeiende hekel oan rinnen hân. As jonkje fan fjouwer hat myn twillingbruorke my op in minne dei fan heit syn wurkbank reage. Bruorreleafde sil ik mar tinke. Boppefoet stikken, trije moanne yn it sikehûs lein mei allegear komplikaasjes. Ik moast fannijs wer rinnen leare en dat is doe faaljekant mislearre. Noch hieltyd rin ik as in oansketten fûgel. Dêrom pak ik leaver de fyts en ik kin hjir ferklearje dat sa’n e-karke dan in machtich moaie útkomst is.

Mei de waarme dagen fan juny krige ik ynienen tsjokke bolle fuotten, as hie ik de bof yn ’e poaten. Ik ha noch besocht om se lek te stekken. Ik tocht, it sil wol lucht wêze, mar al wat der streamde, gjin lucht of wie ik it ek noch sa. Dokter thús woe ha dat ik op twa stuollen sitte moast, rêst foar it âlde mantsje, sei se. Doe ha ik dochs mar eefkes nei ús húsdokter ta west.

Se beseach myn fuotten fan alle kanten, mar eins koe se op oardel meter ôfstân wol sjen dat it troch de spatieren kaam. Dan mar nije spatieren sei ik, dat kin der ek noch wol ôf, mar blykber is de medyske wittenskip safier bepaald noch net. Waard it slimmer dan moast ik ilestiken hoazzen oan ha, sei de dokter, mar sa dramatysk mocht it fan my net wurde. Ut foarsoarch naam se myn bloeddruk op en beharke se my it hert en de longen.
‘Smoke jo ek?’ frege se.
‘Nee’, liigde ik. ‘Och, no ja, sa no en dan miskien in sigaarke?’ Ik wie in pear wike lyn wer ris definityf foar altyd opholden, mar dan noch.
De dokter seach my skerp yn ’e eagen oan en sei:
‘Jo binne ek te swier.’

Doe’t ik yn myn Defenderke de achthûndert meter werom nei hûs ta ried, ha ik myn plan opmakke. It moast nó of it soe him net mear wurde foar de grutte lange sliep. Moarns betiid moast ik mar te rinnen. Lân del, bosk troch, berch op. En del. It griisde my oan, mar no kin ik it eltsenien oanrekommandearje. Nim ek sa’n yngreven beslút, hjoed noch! Wachtsje net langer, it libben wurdt der better op. Gjin nocht oan kuierjen? Makket neat út, doch dan wat oars. Fytse, drave, hinkelje of stap op in autopet, fergriem de tiid mei yogaoefeningen op de bleek yn ’e tún, mar gean derút, doch it betiid en doch it dei by dei. De natuer is al ier iepen, hat moarns alles goed fris en de lûden binne dan o sa fleurich. Lysters, finken en aparte frjemde fûgels sjonge bedreaun stânfryske balladen en alle ferneamde hits, kikkerts by de dobben bolje de wangen en prottelje harren eigen sankjes, deimen parearje in lêste kear troch it hege gers foardat se út moederaasje ôfsketten wurde sille, wolven en foksen sitte oan in Ingelsk moarnsiten en de kninen dogge al betiid dêr’t se sa betûft yn binne. Ien en al ynspiraasje foar my en myn ieren. Gjin skriuweraasje-ambysjes? Docht der net ta, it ierlitten as moarnsfûgeljen is ek goed foar terms, spieren, hûd en holle.

En de bolle tsjokke fuotten? Dy binne der oars net folle better op wurden. Ik moat my mear de tiid dwaan tink, en oars sil ik der mar wer ris mei hinne. Dokter thús tinkt dat it rûntsje oer de Kiekenbergen fierstente koart is en dat ik it Woutersberchje der fuortdaliks efteroan dwaan moat. En dat is fan de bûtenkategory.